تجزیه و تحلیل یک خبر

اخبار.ساعت 21 شبکه اول سیما
جام جم آنلاین: در قسمت اول این نوشتار، شناخت ساختار و شیوه انعکاس رویداد های سیاسی با بررسی عملکرد اخبار شبکه اول سیما ، ارائه گردید . بخش دوم این مقاله به سوگیری های خبری اختصاص دارد.
نظریه های مرتبط با خبر
نظریه هایی که در قسمت قبل ذکر شد، مرتبط با جهتگیری رسانه ای است و در واقع خاستگاه جهتگیری را نشان میدهد. نظریه هایی که در ادامه مطرح می شود ، مشخصا درباره جهتگیری در اخبار و برخی شیوه های اعمال آن است . دنیس مک کوئیل، در کتاب خود به بحث درباره عینیت در اخبار پرداخته و در خصوص بی طرفی می گوید : بی طرفی عموما به این دلیل مورد تقدیر و توجه  است که بسیاری از رویدادها حاوی کشمکش هستند و در معرض تفسیرها و ارزیابی های گوناگون قرار دارند. این امر درباره اخبار سیاسی آشکارتر است. وی در تعریف جهتگیری نیز می گوید:« جهتگیری در محتوای خبر را می توان در واقع تحریف واقعیت دانست که به صورتهای ارائه تصویر منفی از گروههای اقلیت به شکل نادیده گرفتن یا بدنمایی نقش زنان در جامعه یا به شکل طرفداری از یک حزب یا فلسفه سیاسی، متجلی می شود.» به نظر وی، جهتگیری خبر رسانه به این صورت خلاصه می شود: اخبار رسانه در منابع خود، بیش از حد گفته های مقامات و رده های بالا ی اجتماعی را ارائه می کند، ارزشهای اجتماعی بیش از حد مورد تاکید،موافق و حامی وضع موجود هستند، اخبار در انتخاب عناوین و عقاید اظهار شده و در نگاه به جهانی که فرض یا به تصویر کشیده می شود ، جهتگیری ملی گرایانه دارد ، اخبار جنایی و خشونت شخصی را بیش از حد بازنمایی می کنند و بسیاری از واقعیت های خطیر در جامعه را نادیده می گیرند مک کوئیل در جای دیگری از کتاب خود اضافه می کند: سوگیری در حد بسیار زیاد ، ولی نه منحصرا ، در باره خبر خارجی به کار می رود. در گزارش خبر، تمایل به سمتی است که با ملل دور دست و آنهایی که از نظر سیاسی فاقد اهمیت هستند، غیر نخبگان ، ایده ها، موسسات و ساختار ها، فرایندهای غیر نمایشی بلند مدت ( از قبیل تغییرات اجتماعی) یا بسیاری از اخبار خوب کاری نداشته باشند یکی از انواع سوگیری های محتوایی که مک کوئیل نیز از آن نام برده است، سوگیری در خبر های داخلی یا سوگیری ملی است. در این باره مطالعه نسبتا مفصل و جامعی توسسط ریچارد پل و کنت آدامسون صورت گرفته است. اینان در تعریف سوگیری ملی می گویند: سوگیری ملی یکی از اشکال مختلف سوگیری اجتماعی است که در آن اغلب مردم از ایده ای مشترک درباره خود، کشورشان  و جهان برخوردار هستند.این گونه تصاویر به دست آمده درباره کشورهای دیگر به اندازه تصویری که از کشور خودی وجود دارد، دلپذیر نبوده و گاه بشدت منفی است. به نظر ایشان ، منطق کلی ارتباطات مبتنی بر سوگیری ملی بر 4 اصل متکی است: برنکات مثبت دوستان تاکید شود، آنچه درباره ما و دوستانمان منفی است، کمرنگ جلوه داده شود، نکات منفی درباره دشمنان ما و طرفداران آنها پر رنگ جلوه گر شود و نکات مثبت در خصوص دشمنان ، کمرنگ تلقی شود.
روش شناسی پ‍ژوهش
روش تحقیق و واحد تحلیل: این پژوهش به روش تحلیل محتوا صورت گرفته و هریک از خبرها به عنوان واحد تحلیل در نظر گرفته شده است
جامعه آماری،شیوه نمونه گیری و حجم نمونه: جامعه آماری در پژوهش حاضر ، تمام بخشهای خبری ساعت 21 است که در طول 12 ماه از آذر ماه 1376 تا آذر ماه 1377 از شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران، پخش شده است . شیوه نمونه گیری ، سیستماتیک منظم است. به این ترتیب که از هر هفته به طور منظم یک روز انتخاب شده است( از هفته اول روز شنبه ، هفته دوم روز یکشنبه و به همین ترتیب تا هفته آخر) با این حساب، حجم نمونه باید 56 بخش خبری باشد، ولی به دلیل دسترسی نداشتن به 3 بخش خبری، حجم نمونه به 53 مورد تقلیل یافته که در مجموع شامل 68 خبر بوده است.